Utrecht acht keer anders
Utrecht heeft duidelijk twee gezichten. Het is een stad met een indrukwekkend verleden. Het is ook een stad die als moderne stad lang in de schaduw heeft gestaan van De Grote Drie (Amsterdam, Rotterdam en Den Haag). Deze twee gezichten zijn goed terug te zien in mijn wandelingen. De meeste wandelingen in Utrecht hebben een historische component, één wandeling laat uitgebreid het nieuwe gezicht van de stad zien.
De geschiedenis van Utrecht
In de wandeling ‘Historisch Utrecht’ komt de geschiedenis expliciet aan bod. De belangrijkste elementen zijn de Romeinse tijd, de religie en de Unie van Utrecht. Ook de historische grachten en de Franse tijd zijn opgenomen in de wandeling.
Duidelijk historisch van aard is ook de route langs ‘Markante Utrechters’. We ontmoeten historische figuren als Sint Willibrordus en Paus Adrianus VI, bekende wetenschappers als de wereldberoemde oogarts F.C. Donders en de meteoroloog Buys Ballot en de Utrechtse ‘opstandelinge’ Trijn van Leemput.
Op een heel andere manier is de route ‘Intiem stadsleven Utrecht’ historisch te noemen. We komen in eeuwenoude hofjes, maar ook op plekken die een rol speelden in de Utrechtse geschiedenis. Denk bijvoorbeeld aan de plaats waar de Ridders van de Duitse Orde, oorspronkelijk kruisvaarders, waren gevestigd.
De wandeling ‘Herleefd erfgoed Utrecht’ gaat langs panden en gebouwen uit een vroegere tijd die een herbestemming hebben gekregen.
Teksten in de wandeling ‘Teksten in Utrecht’ zijn te traceren op de 17e, 18e, 20e en 21e eeuw. Op de route komen poëzie en proza het meeste voor. Dit is mooi omdat Utrecht vanaf 2018 Unesco Literatuurstad is. Het is een eretitel voor steden die zich bijzonder inzetten voor de literatuur. Je kunt zelf kijken of Utrecht recht heeft op de titel.
De wandeling ‘Herinneringen aan de oorlog in Utrecht’ laat belangrijke oorlogsmonumenten met betrekking tot de Tweede Wereldoorlog. Hij voert langs de Maliebaan waar zowel de NSB als het verzet prominent aanwezig was, een Duitse commandobunker en vier forten van de Waterlinie die voor de oorlog gemobiliseerd waren. Ook worden twee begraafplaatsen met indrukwekkende oorlogsmonumenten bezocht.
Utrecht als moderne stad
In de wandeling ‘Utrecht de nieuwe stad’ krijgt de wandelaar een goed beeld van de stedelijke ontwikkelingen in Utrecht. Het scherpst is dat te zien bij de verkenning van Hoog Catharijne en de Jaarbeurszijde van het station. Ook het vinexgebied Leidsche Rijn laat goed het nieuwe gezicht van de stad zien. Wat op deze wandeling ook niet mag ontbreken is een bezoek aan trendy Utrecht met als letterlijk hoogtepunt de watertoren aan de Vaartsche Rijn.
Op een andere manier modern is de wandeling ‘Moderne architectuur Utrecht’. Daarin aandacht aan de architectonische hoogtepunten in Utrecht vanaf het begin van de 20e eeuw.
De acht wandelingen maken deel uit van de wandelgids Utrecht Acht Keer Anders. Deze Wandelgids is verkrijgbaar bij de uitgever Gegarandeerd Onregelmatig en de boekhandel.
De beschrijving van de wandelingen zijn gratis te downloaden via de Wandelzoekpagina. Via mijn website word je er naartoe geleid. Het is wel zo dat de uitgebreide informatie over de wandelingen, bijvoorbeeld de inleidingen bij de hoofdstukken en de beschrijvingen van de kijkpunten, niet op internet staat en exclusief in de gids is opgenomen.
Wandelgidsen en andere boeken over Utrecht
Kees Volkers en Anton Rosmüller. Wandelen buiten de binnenstad van Utrecht. Gegarandeerd Onregelmatig, z.p., 2008 (5e druk 2020)
Kees Volkers. Wandelen binnen de singels van Utrecht. Gegarandeerd Onregelmatig, z.p., (2e druk 2015)
Kees Volkers en zijn co-auteur Anton Rosmüller wilden het langeafstandswandelgevoel overplanten naar de stad, het langeafstandswandelen combineren met de stedelijke omgeving. Dit is hun gelukt door 13 wandelingen te ontwikkelen en te beschrijven die je alle uithoeken van Utrecht laten zien, uitgezonderd de binnenstad. De totale afstand is 160 km.
Drie jaar later maakte Volkers, nu alleen, een totaal andere gids: Wandelen binnen de singels van Utrecht. Die blijft in het centrum van de stad, de nadruk ligt nu op het bekijken van monumenten en er is veel aandacht voor het interieur van de panden. Als je Utrecht en zijn monumenten beter wilt leren kennen, is deze gids onmisbaar.
Ronald Elink Schuurman en Bob Lodewijks. De Amsterdamse School in Utrecht.
Zoetermeer, Free Musketeers, 2014
De gids doet onderzoek naar de mate waarin de stijl van de Amsterdamse School voorkomt in Utrecht. De auteurs zijn op het spoor gekomen van in totaal 103 panden die in meer of mindere mate de kenmerken hebben van de Amsterdamse School.
Willemijn Zwikstra. Rietveld in Utrecht. Een cultuurhistorische fietstocht. Matrijs, Utrecht, Matrijs, 2013.
Als we aan de combinatie Utrecht en architectuur denken, komt de naam Gerrit Rietveld snel boven. De gids schenkt aan hem veel aandacht. Er is een bijbehorende cultuurhistorische fietstocht. De tocht gaat door het centrum, de buurt rondom het Wilhelminapark –met natuurlijk veel aandacht voor het Rietveld Schröderhuis- en de wijken Hoograven en Oog in Al.
Henny van der Eng en Fenna Riethof. 111 Plekken in Utrecht die je gezien moet hebben. Bussum, Uitgeverij THOTH, 2016
Wandelingen op internet
Deze wandeling van vier km langs een aantal panden van Stadsherstel is specialistische kost. Maar hij is wel interessant, zeker voor de liefhebbers. De route gaat vooral door het Museumkwartier.
http://www.shmn.nl/stadswandeling/utrecht/
Hoe je ook kunt wandelen buiten de binnenstad laten de wandelingen van Utrecht te Voet zien. Het zijn dertien gemarkeerde wandellijnen, tussen de vier en zeventien km lang, die de verbinding vormen tussen de binnenstad en het landschap buiten de stad.
http://www.utrechttevoet.nl/
Ook een mooie buitenstadwandeling is de NS-wandeling via Rhijnauwen naar Bunnik. Hij begint op het Centraal Station en gaat in de binnenstad door een mooi stukje Utrecht.
http://www.wandelzoekpagina.nl/ns/verdwenen/amelisweerd.php
Vaste internetauteurs Rob Wolf en Wandelbart hebben voor Wandelzoekpagina een aantal Utrechtse stadswandelingen gemaakt. Allereerst stel ik Rob Wolfs voor die al in vrij veel steden zogenaamde stadse tochten heeft uitgezet, die zoveel mogelijk het stedelijke aspect van de stad vermijden en zoveel als kan het groene deel van de stad opzoeken. Voor Utrecht bezoekt hij singels en parken, Lunetten en Merwedekanaal.
https://www.wandelzoekpagina.nl/wandeling/trage-tocht-utrecht-stadse-tochten/17468/
Wandelbart is met zijn Groene Wissels ook van het groen in de stad. Op Wandelzoekpagina staan van hem de volgende wandelingen:
Singel, Parken, Hofjes, Grachten en Binnenstad
https://www.wandelzoekpagina.nl/wandeling/groene-wissel-utrecht-cs/15153/
Museumwandeling Utrecht
https://www.wandelzoekpagina.nl/wandeling/groene-wissel-utrecht-cs/15618/
Amelisweerd en Kromme Rijn
https://www.wandelzoekpagina.nl/wandeling/groene-wissel-utrecht-lunetten/10989/
Wandelingen
Utrecht: Herinneringen aan de oorlog
De wandeling laat belangrijke oorlogsmonumenten zien
Historisch Utrecht
Door de geschiedenis van Utrecht
Utrecht: Architectonische hoogtepunten
Iconen van de architectuur uit de 20e en 21e eeuw
Utrecht: de nieuwe stad
Op deze wandeling krijg je een goed beeld van de stedelijke ontwikkelingen in Utrecht.
Utrecht: Intiem stadsleven
Verborgen hofjes, volkse steegjes, tijdloze binnentuinen en verstilde historie
Markante Utrechters
Niet altijd voor iedereen bekende Utrechters
Utrecht: Teksten in de stad
Poëzie en proza in het centrum en in de Dichterswijk
Utrecht: Herleefd erfgoed
Hergebruikte bedrijfs- en andere panden
Op stap met Gerard
Steden ontdekken met Gerard Goudriaan kan op twee manieren: met Gerard als gids of je gaat zelf op pad met de door hem beschreven wandelingen.
Als je besluit om Gerard als gids te nemen heb je verschillende mogelijkheden:
- Je bespreekt met hem welke stadswandeling voor jou, je wandelgroep of het personeelsuitje interessant is bijvoorbeeld … in Amsterdam Noord.
- Bij de activiteiten staan stadswandelingen gepland in Nederlandse steden, zoals Utrecht en Dordrecht. Je kan je hiervoor aanmelden.
- Als je kiest voor een stadswandelweek in Parijs of Berlijn, kan je de folder opvragen of downloaden. Voor uitgebreide vragen neem je contact op.